SƠ LƯỢC LỊCH SỬ PHONG TRÀO HƯỚNG ĐẠO VIỆT NAM

HƯỚNG ĐẠO VIỆT NAM
Sự hình thành của phong trào Hướng đạo Việt Nam đã trãi qua nhiều giai đoạn lịch sử của đất nước, một giai đoạn đầy gian khó và thử thách của hơn 66 năm qua. Ôn lại những chặng đường lịch sử, khó có thể mà ghi lại được chính xác những diễn tiến của nó, KHAI PHÁ hy vọng, sự trình bày trang "Sơ lược Lịch sử" này trong Home Page của BẠCH ĐẰNG chỉ là một tài liệu căn bản nhằm giúp cho bạn đọc, có những khái niệm sơ lược về lịch sử phong trào Hướng đạo của chúng ta.

Trong những năm 1927-1930, do sáng kiến của một số giáo sĩ người Pháp quan tâm đến những vấn đề giáo dục thanh thiếu niên ngoài gia đình và học đường, dựa vào nguyên lý và mục đích của phong trào Hướng đạo Thế giới, các đoàn Hướng đạo Việt nam đầu tiên xuất hiện ở miền Bắc, hầu hết đều trực thuộc Hội Hướng đạo Pháp (Scouts de France - Eclaireurs de France), và phần lớn là những học sinh người Pháp và những con em Việt nam giàu sang. Thực sự thì mãi đến tháng 9 năm 1930, phong trào Hướng đạo mới quãng bá rộng rãi tại Việt nam qua các nhà thể dục thể thao như Trần Văn Khắc, Tạ Văn Rục... đứng ra tổ chức một nhóm với tên gọi là "Đồng Tử Quân" (từ này mượn của Trung quốc).

Với sự gây dựng của các trưởng đi tiên phong, và sự giúp đỡ của Hướng đạo Pháp, Hướng đạo Việt nam đã tổ chức được 3 ngành: Ấu, Thiếu và Tráng. Đáng kể nhất là Tráng đoàn Lam Sơn, một trong những tráng đoàn cột trụ của phong trào HĐVN tại miền Bắc (hoạt động mãi cho đến năm 1945) do trưởng Hoàng Đạo Thúy hướng dẫn, tác giả cuốn "Hướng Đạo Đoàn", "Đội Của Tôi" với bút hiệu Ba-Tô.

Năm 1936, hơn 60 trưởng toàn quốc đã được huấn luyện bởi trưởng André Léfèré (Tổng Ủy viên Hướng đạo Tự Do Pháp lúc bấy giờ) tại trại trường Đà Lạt. Hoàng đế Bảo-Đại và Vương quốc Cao-Miên Monivong cũng đã giúp đỡ tài chính để thành lập một trại trường thứ hai ở núi Bạch Mã, cách Huế khoãng 40 cây số về hướng Nam. Cuối năm 1937, trưởng Raymond Schlemmer (Ủy viên Hội Hướng đạo Công Giáo Pháp) dược Liên Hội Hướng đạo Pháp cử sang Việt nam, Lào và Cao-Miên dể tổ chức thống nhất 3 quốc gia này thành Liên Hội Hướng đạo Đông Dương (Federation Indochinoise des Associations de Scoutisme, gọi tắt là FIAS). Nội san chính thức của Liên Hội là tờ "Chef" ("Huynh trưởng") viết bằng tiếng Pháp.

Phong trào được phát triển mạnh ở các nơi, mặc dầu Thế Chiến thứ II có phần ảnh hưởng, số lượng đoàn sinh vẫn tăng lên đến 30 ngàn. Trại họp bạn 3 ngành được tổ chức thành công ở Rừng Sặt, tỉnh Bắc Ninh (Bắc Việt) năm 1940, ở Quảng Tế (Huế, Trung Việt), họp bạn tráng sinh ở đão Qua Châu, tỉnh Ninh Bình (Bắc Việt) năm 1942, và Cù Lao Bảy Miếu, Nha Trang (Trung Việt) năm 1943.

Tháng 8 năm 1945, Mặt trận Việt Minh do Hồ Chí Minh lãnh đạo đã nắm chính quyền, Liên Hội HĐ Đông Dương phải giải tán, Hội Hướng đạo Việt nam được chính thức thành lập, và nột cuộc họp bạn toàn quốc đã được tổ chức tại Hà Nội (khu Dại học xá Bạch Mai) để đánh dấu biến cố trọng đại này. Năm 1946, hội nghị Trưởng toàn quốc đã thống nhất phong trào Nam-Trung-Bắc, Bộ Tổng Ủy viên Hội được thành lập. Tháng 2 năm 1946, chiến tranh Việt-Pháp bùng nổ dữ dội, phong trào HĐVN phải tạm ngưng hoạt động một thời gian cho đến năm 1950, khi Pháp quốc thừa nhận nền độc lập của Việt nam và nột Chính phủ Quốc gia Lâm thời được thành lập. Ngày 9 tháng 12 năm 1953, Hội HĐVN được tái lập lại, và được "Chính phủ Cách mạng" thứ nhận. Trại họp bạn đặc biệt để củng cố tinh thần các huynh trưởng và các tráng sinh cũng được tổ chức ở Đà Lạt.

Tình thế trở nên phức tạp hơn, Hiệp định Genève tháng 7 năm 1954 được ký kết, phân chia lãnh thổ Việt nam ra làm hai phần. Miền Bắc trở thành một quốc gia Cộng sản, phong trào Hướng đạo đã dần dần tự giải tán và không dược phép hoạt động. Trong khi đó, miền Nam tự do đã vẫn tiếp tục nẩy mầm, phát triển phong trào qua các trại huấn luyện tại rừng Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng), và sau đó là Tùng Nguyên (Đà Lạt).
Ngày 7 tháng 5 năm 1957, Hội Hướng đạo Việt nam được chính thức thừa nhận là Hội viên của Phong trào Hướng đạo Thế giới. "Ngày Hướng đạo" cũng đã được phát động từ 23 tháng 6, một trại họp bạn toàn quốc được tổ chức tại Quốc Gia Lâm Viên Trảng Bôm (Biên Hòa) vào cuối năm 1959 mang tên "Phục Hưng". Điểm đáng ghi nhận là, sự góp mặt của HĐVN tại Trại họp bạn Hướng đạo Thế giới lần thứ X tại Mt. Makiling (Phi Luật Tân). Đồng phục cũng đã được đổi từ màu nâu cũ sang màu khaki vàng.

Tháng 12 năm 1965, Hội nghị Trưởng Hướng đạo toàn quốc nhóm họp tại Gia Định, và ngành Kha được chính thức thành lập. Năm 1969, họp bạn Tráng sinh toàn quốc tại Đà Lạt vào dịp lễ Giáng Sinh.

Trong suốt thời gian còn lại cho đến năm 1975, Hướng đạo Việt nam đóng một vai trò quan trọng trong xã hội, từ việc hướng dẫn giáo dục các em nhỏ, cho đến cứu giúp đồng bào nạn nhân chiến cuộc. Hình ảnh người Hướng đạo sinh Việt nam đã in sâu vào trong tâm hồn mọi người. Tháng 12 năm 1970, tại họp bạn toàn quốc HĐVN được tổ chức tại Suối Tiên (Thủ Đức) mang tên "Giữ Vững" đánh dấu 40 năm phong trào (đây là một trại họp bạn thành công đáng kể nhất). Năm 1971, một phái đoàn HĐVN được tuyển chọn từ nhiều đơn vị đã lên đường tham dự Trại Họp bạn HĐTG lần thứ XIII tại Asagiri Heights, Nhật Bản.

Huy hiệu trại Họp-Bạn toàn quốc Giữ-Vững (1970) và Tự-Lực (1974)

Cuối năm 1974, một trại họp bạn toàn quốc khác đã được diễn ra tại Tam Bình (Thủ Đức) mang tên "Tự Lực".
Tình thế chính trị của những tháng cuối năm 1974 và đầu năm 1975 đã trở nên phức tạp và biến đổi không ngừng, miền Nam bị rơi vào tay Cộng sản, Hội HĐVN bị giải tán, trụ sở 18 Bùi Chu tại Sài Gòn bị "tiếp thu", một số huynh trưởng và hướng đạo sinh phải di tản. Ở các trại định cư tạm thời, các đơn vị HĐVN được thành lập để tiếp tục sứ mạng của mình. Kể cả các trại tỵ nạn cũng đã được thành lập sau đó, như ở Thái Lan, Phi Luật Tân, Nam Dương, Mã Lai Á, Tân Gia Ba..v..v.. Năm 1976, trưởng Nguyễn Quang Minh đã đứng ra vận động, duy trì, và thành lập Văn phòng liên lạc Hướng đạo Việt nam Hải ngoại tại Portland, Oregon, và thường xuyên phát hành bản tin mỗi tháng. Năm 1980, nhân kỷ niệm 50 năm ngày thành lập phong trào, một trại họp bạn HĐVN cũng đã được tổ chức tại Scouters' Mountain (Portland, OR).

Do sự sinh sống và định cư rãi rác của các trưởng và hướng đạo sinh Việt nam ở khắp các nơi trên thế giới, các đơn vị và tổ chức HĐVN đã được thành lập tại các quốc gia bản địa như: Hoa Kỳ, Pháp, Anh, Gia Nã Đại, Úc, Đức, Hòa Lan, Ý, Na Uy, Bỉ...v..v...mà số lượng đoàn sinh mỗi ngày một tăng. Điển hình là sự hình thành của Hội đồng Trung ương Hướng đạo Việt nam sau Hội nghị Costa Mesa (California) vào mùa hè năm 1983, các trại họp bạn "Thẳng Tiến" ở Pháp, Mỹ, Gia Nã Đại, và Úc, các trại đoàn và các khóa huấn luyện như Hồi Nguyên, Tùng Nguyên, Bạch Mã...các khóa dự bị Bằng Rừng...v..v... Phương tiện truyền thông cũng đã được phổ biến rộng rãi, chẳng hạn như các tờ: Liên Lạc, Giúp Ích, Bước Đường Đầu, Khai Phá, Phù Sa, Sắp Sẵn, Tùng Nguyên, Phụng Sự, Vừng Hồng, Bạch Mã, Nội san Trưởng...v..v...kể cả trên hệ thống Internet (World Wide Web) như của các đơn vị: Liên đoàn Thăng Long, Kha đoàn Bạch Đằng, Liên đoàn Potomac, Liên đoàn Chi Lăng, Toán Huấn luyện Việt nam tại Canada...

Song song với sự phát triển phong trào Hướng đạo Việt nam tại hải ngoại, ở quê nhà chúng ta mặc dù hiện nay vẫn bị cấm đáon, nhưng một số huynh trưởng và hướng đạo sinh vẫn yêu mến phong trào và tiếp tục gây dựng trong mọi điều kiện. Ngày 31 tháng 5 năm 1993 tại Hà Nội, trưởng Hoàng Đạo Thúy (94 tuổi, một trong những người tiên phong trong phong trào HĐVN, từ trần ngáy 14 tháng 2 năm 1994) và một số trưởng đã cố gắng tổ chức "Ngày Họp Mặt Truyền Thống Hướng Đạo Việt Nam" đầu tiên, nhằm tái lập lại phong trào Hướng đạo trong nước, nhưng kết quả cũng chẳng mấy gì được sáng sủa! Tuy nhiên, buổi họp mặt đầu tiên này đã đánh dấu sau 47 năm đối với anh chị em Hướng đạo miền Bắc (phong trào ngưng hoạt động từ năm 1946), và 18 năm đối với anh chị em Hướng đạo miền Nam (phong trào ngưng hoạt động từ năm 1975). Cho đến nay, "Ngày Họp Mặt Truyền Thống" này vẫn được duy trì và các đơn vị Hướng đạo vẫn tiếp tục sinh hoạt.

Ngày họp mặt truyền thống Hướng đạo Việt nam 31 tháng 5, tại Hà Nội. Hình trên chụp đầu tiên vào năm 1993 với tr. Hoàng Đạo Thúy (người mặc áo trắng, ngồi giữa). Hình dưới chụp vào năm 1996

Nhìn chung, phong trào Hướng đạo Việt nam vẫn thẳng tiến không ngừng, nhiều đơn vị được thành lập, và nhiều hướng đạo sinh đã trưởng thành trên bước đường thành công của mình. Ngày nay, ở khắp nơi trên thế giới, những hướng đạo sinh Việt nam vẫn luôn luôn nhớ đến lời căn dặn của Huân tước Baden Powell, vị thủ lãnh của phong trào Hướng đạo Thế giới, và tinh thần hướng đạo đối với tất cả hướng đạo sinh của các quốc gia mà chúng ta đang sinh sống.
Copyright © Kha doan Huong dao Bach Dang / Explorer Post 27 (BSA)